Terug naar Overzicht
Heinsberg
Een der Rijnvestingen
In Heinsberg ligt vermoedelijk de oorsprong van het geslacht van Hensbergh uit Dordrecht.
Het graafschap Heinsberg lag in het gebied tussen Maas en Rijn, waar zich eeuwenlang een strijd afspeelde om de macht tussen de verschillende hertogdommen en bisdommen. Tot de slag bij Woeringen (1288) was het een zelfstandig graafschap, dat rond 1100 ook het graafschap Valkenburg omvatte. Uiteindelijk maakte het deel uit van het Graafschap Gulik.
Het geslacht van Hensbergh komt vermoedelijk voort uit militairen en kooplui uit dit gebied afkomstig. In 1540 wordt in Leeuwarden een Thijss van Hensburgh vermeld in de lijst militairen op het Blokhuis, gepubliceer in: Meindert Schroor e.a., Fontes Leovardienses, p. 182, Leeuwarder Historische Reeks VII, 2002, een transcriptie van belastingcohieren uit de periode 1522-1581. Deze Thijss is vermoedelijk de grootvader van de mij oudst bekende van Hensberg: Matthijs.
Het Meertensinstituut vermeldt momenteel nog dat er geen plaats Hensberg bekend is, maar dat is niet juist. Heinsberg en Hensbergh komen in de 16e eeuw voor. Bovendien hebben de Dordter Hensbergens naamsvarianten met Heynsbergh en Hensbergh. In het opmerkelijke Dagboek van Gebeurtenissen van Christiaan Munters, bijgehouden in de periode 1529-1545, wordt o.a. de verwoesting van Hensbergh=Heinsberg vermeld, in 1542.
De strijd om de erfopvolging der diverse hertogdommen is vaak onderwerp van Rederijkers geweest. Zie o.a. fragmenten uit De ontwikkelingsgang der Nederlandsche letterkunde, dl. 2 door J. te Winkel, 1922, vanaf p. 231, waarin ook Heinsberg wordt vermeld.